Токму денес се врткав по повеќе форуми препрочитувајќи мислења за истава тема. Дојдов до еден ист заклучок, премногу сме огорчени. Ситуацијата е лоша во државава, особено на културно ниво. Не е ни чудо што огромен број на писатели се откажуваат од идејата некогаш да издадат нешто свое. Но, со таквиот пристап уште толку ја уништуваме културата. На крајот, нема пари за печатење, а има приказни за раскажување. И на крајот нашата литература е обогатена само од веќе оние истакнати писатели со звучни имиња. И се што тие ќе напишат е сметано за уште едно литературно ремек дело.
Искрено, не ја сакам македонската литература. Имаме огромен проблем.
Ретко кој прибегнува кон пишување на приказна. Сите се склони кон филозофирање и постмодернистички симболизам. Книжевност за академците. А од малкуте читатели во државава не се сите академци. Време е да почне да се пишува литература за масите. Не значи дека белетристиката мора да биде безвредно парче хартија како што се верува во државава. Време е да почне да се пишуваат приказни кои и оние кои не читаат би сакале да ги прочитаат. Тоа не значи дека истите нема да имаат вредност. Да се пишуваат дела каде доколку читателот сака да навлезе подлабоко и да најде поука, би нашол, а доколку не, би имал само добра забава.
Друг проблем со кој се соочуваме е
маркетингот. Никаде во светов маркетингот не е оставен на издавачката куќа. Секаде писателот гради моќна платформа и ги мами своите купувачи. И на запад не е светло како што мислиме. Се изненадив кога почнав да истражувам, ретки се оние случаи кога писателот успева да преживува од своето пишување. 99% од писателите имаат дневна работа, и наоѓаат време за пишување поради својата страст и нели, некој долар повеќе. Но, сите се жалат на заработката. А и тоа не е постојана работа.
Ден Браун или Стивен Кинг се едни во милион.
Сите останати се надеваат дека ќе бидат едни во следниот милион. И тоа е она кое ги поткрепува.
Сега, да се префрлам на вистинската поставена тема.
Во моментов пишувам роман. Го терам веќе 3 години. Не знаев дека е толку проблематично да го извадиш најдоброто од себе. Инспирацијата не доаѓа секој ден, ама ако сакаш да го завршиш, мораш секој ден да седнеш и да пишуваш. Или како што Хемингвеј еднаш рекол -
да крвариш. Најголемиот проблем до кој наидов беше мојата постојана потреба да го подобрувам она што веќе сум го напишала. И така остануваВ заглавена меѓу истите 20 страници на целиот завршен ракопис.
Првата верзија ми беше ужасна. Имаше одредени реченици кои и сега подобро не би ги смислила, но тоа се
дијаманти меѓу куп камења. Да не зборувам дека дупките во приказната беа огромни. Зинати јами. Не можев да ги пополнам никако. Кога го прочитав целиот ракопис, од 350 страни ми останаа 120 за понатамошна работа. Приказната не беше каква што мислев дека ќе биде. Во главата ми звучеше подобро. Имаше непотребни ликови и непотребни сцени. Слаби разговори. Не можев да продолжам понатаму, не знаев што да правам.
Останав заглавена половина година ако не и повеќе.
И тогаш, при следниот наплив на инспирација седнав и ја сменив целата приказна. Се она што ме тераше на заспивање го тргнав, секој лик што и мене ме тераше на повраќање го убив. И создадов приказна која сметам дека е добра. Деталните контури на романот ми стоеја во фиоката уште една цела година. И конечно, решив дека е време да си ја видам книгата на полица. И седнав да пишувам. Го исклучив проклетиот внатрешен уредник и лектор, и со деталниот преглед пред мене, пишував сцена за сцена, глава за глава.
И се уште пишувам. Речиси сум до половина. Веќе не внимавам на стилот и на дијалозите. Прво се обидувам да ги преточам сцените, местото и ликовите на хартија. Го прикажувам она што го кажуваат, нивниот говор на тело, местото каде се наоѓаат, мислите и желбите, но тоа го правам со наједноставни зборови. Целта ми е ова лето да успеам да го завршам
The Second First Draft, потоа уште еднаш да ги преиспитам слабите сцени и да ги пополнам постоечките дупки ако има такви, и дури тогаш да седнам и страна по страна да го полирам веќе напишаното.
Од мое лично искуство, за најбрзо и најефикасно пишување на роман, прво е важно писателот да го знае секој аспект од својата приказна. Секој чекор кој ликот ќе го направи. Секако, со текот на пишувањето ќе доаѓаат идеи кои не дошле претхдоно, самата приказна ќе се менува, но многу е важно да се знае кон што води приказната. И многу е важно писателот да престане да се опседнува со желбата за совршенство. Никој не успеал да постигне совршенство уште при првото пишување на една книга. Дури и
најголемите умови пишувале книги кои минувале низ бројни преправки. Трпение и нерви, тоа е она кое е потребно. Освен тоа, за писатели кои го очекуваат своето деби многу е важно нивниот гениј да биде претставен во најдоброто можно светло. И, уште еднаш ќе го цитирам Хемингвеј:
"The first draft of anything is shit."
И за крај,
во никаков случај не пишувам само за сопствените очи. Сакам да издадам. Сакам да гледам луѓе кои во автобус читаат книга со моето име на неа. Сакам да влезам во книжарница и да си го видам своето дело на полиците. И да бидам запишана во историјата на книжевноста. Можеби сум сонувач, но верувам дека со многу труд и верба во себе, секој може да успее. Ќе ги скокне сите препреки и ако не при првиот или вториот обид, после стотиот конечно неговото име ќе биде прославено. Само, важно е да не дозволиме животот да ни ги убие соништата. Зашто тогаш остануваме само како живи мртовци кои јадат, пијат, спијат, работат.
Реалноста е едно, и секој си ја живее, секој заработува за леб и плаќа сметки. Но, убаво е кога на крајот на денот човек би одвоил еден час време за да се посвети на она кое навистина го сака и сето свое срце да го стави таму. Тоа е се, еден час, огромна желба и непокорливост пред пречките на животот и опкружувањето.
п.с. Се извинувам што бев толку долга.
