Инспириран од една книга за историја на филозофијата, ме заинтригира едно прашање. Можда е слично со една друга тема за искуството дали го прави човекот побрзо да учи, но сепак има мала дистинкција тука. Значи, дали ние имаме некои вродени идеи или се раѓаме комплетно без ништо - tabula rasa и сме подлегнати само на сетилата? Што со резонското размислување? Баш ме интересира вашето мислење околу оваа тема.
Вродени идеи vs. Тabula rasa
- Автор на темата Saladin
- Време на започнување
Баш интересна тема 
Според мене, мислам дека се раѓаме без ништо, само ги имаме сетилата што не прават различни од животните. Е сега сето останато го учиме во текот на животот. Како бебиња сме сосема ај да не речам изгубени, но надвор од сите случувања и знаења. Е тек во натамошниот период учиме да зборуваме, да одиме, да прифаќаме одговорности и така натаму. Сето тоа ни го озвозможуваат родителите/старателите кои не учат на сите чекори. Замисли да се родиш во некоја џунгла или што знам некоја дивина. Ќе бидеш отсечен од цивилизацијата, ќе почнеш да се однесуваш како животно (па баш имаше пример за тоа како некое дете израснало во некоја дивина), не знаеш дека си човек едноставно.
Зборот ми беше што токму способноста да учиме и да спознаваме нови работи не прави луѓе, интелегентни суштества. Што ако имаш мозок, а живееш со група животни. Како ти ќе знаеш дека треба да го користиш, дека всушност имаш на дофат такво нешто. Заедницата е таа која што ги диктира животните правила и норми според мене.
Според мене, мислам дека се раѓаме без ништо, само ги имаме сетилата што не прават различни од животните. Е сега сето останато го учиме во текот на животот. Како бебиња сме сосема ај да не речам изгубени, но надвор од сите случувања и знаења. Е тек во натамошниот период учиме да зборуваме, да одиме, да прифаќаме одговорности и така натаму. Сето тоа ни го озвозможуваат родителите/старателите кои не учат на сите чекори. Замисли да се родиш во некоја џунгла или што знам некоја дивина. Ќе бидеш отсечен од цивилизацијата, ќе почнеш да се однесуваш како животно (па баш имаше пример за тоа како некое дете израснало во некоја дивина), не знаеш дека си човек едноставно.
Зборот ми беше што токму способноста да учиме и да спознаваме нови работи не прави луѓе, интелегентни суштества. Што ако имаш мозок, а живееш со група животни. Како ти ќе знаеш дека треба да го користиш, дека всушност имаш на дофат такво нешто. Заедницата е таа која што ги диктира животните правила и норми според мене.
Имам мала конфузија околу темава (премногу кратко е објаснето), но од преголема желба да се изјаснам, еве на кој начин јас го разбирам размислувањето на луѓето:
You live only once , but if you do it right once is enought....од една страна.
Живеј го секој ден како да е последен....од друга страна.
Две мисли, два патокази каде секоја индивидуа го одбира својот пат.
Начинот на размислување според мене зависи од повеќе фактори:
- околината во која израснуваме.... беше некој споменал на друг форум "за идеали гинат будали". Балканштината во нас е наметната од општеството во кое сме се родиле. Начинот на удварање, стилот на живеење, мрзливоста како порок, тврдоглавоста како доблест, трудољубивоста, издржливоста, еманципираните фаци- резултат на политиката како дел од нашето секојдневие. Непрекинато сме приморани да слушаме нови теори, нови идеи, нов начин на опстанок, нови бизниси, дури и да ни солат памет нашите квази сезнајковци од диаспората. Сето ова влијае како треба да размислуваш и да се прилагодиш на околината за да можеш да опстанеш. Под оваа цртичка имам една песна/ односно првата строфа
- наследните гени и домашното воспитување... за да бидеш успешен, ценет, паметен и поштован треба да потекнуваш од афторитетно семејство. Ако си џанкер, поголем е срамот да твојот татко биде дирекор на Пелистерка одколку механичар во ЕМО. Ако бидеш син од директорот, најмалиот степен на образование треба да биде факултетот, а ако си од механичарот можеш и со средно. Барем така е во 99% од случаите што јас ги познавам. Ако твоите се уметници, твојот сенс, слух, и љубовта према музиката/сликањето/театарот би требало да биде поголем од останатите бидејќи со тоа си израснал, и твоите планираат тоа и да работиш. Просто кажано: размислуваш позрело, ако има кој да те подучи.
- кој е нашиот врв на задоволство, за што се залагаме, што не исполнува... под оваа црта се подразбира стилот на музика, облека, говор, друштвото кое го одбираме... се премногу битен фактор кој не насочува кон идните замисли, понатамошното планирање кои не градат како посебен лик со абсорбирани замисли и стилови од другите.
- левелот на образованието, бонтонот, културата, дисциплината која ја поседуваме се многу клучен фактор за иградување на карактерот и размислувањата.... во оваа групација спаѓа и спортот, што според мене тежнее да ти бидеш постабилен, поцврст и попринципиелен према општеството. Тоа значи дека твојот карактер и размислување се темели на стабилен лик, на кој може да се довереме во одредена ситуација, кој е способен да ја обави работата и ако сме оставиле лице кај него, тој нема да не изневери.
- емотивниот систем... психичката растроеност, депримираноста, меланхонијата се најнегативните ствари кои ти ја уништуваат самодовербата.
Преку пример : ако дознаеш дека имаш уште 10 дена живот... а ги поседуваш горенаведените емотивни карактеристики, ќе бидеш дупло повеќе уништен, безнадежен.... ќе легнеш во кревет, ќе тажиш, ќе се жалиш, ќе го поминеш и последното време пренајнајпренајлошо. Ако си храбар, полн со енергија, издржлив, и ако имаш замисла и ако оваа вест комплетно не го падни твојот морал, ти ќе ги направиш сите ствари кои до сега не си успеал и барем некој гест по што ќе те памети светот..или да не претерам градот.
Јас така го согледувам начинот на кој луѓето размислуваат.
Saladin бате, реков конфузија бидејќи и двата примери (раѓањето и сетилата) ми изгледаат премногу поврзани... подобро би било: околината или самите ние/ дали околината има влијание на нашите размислувања.
You live only once , but if you do it right once is enought....од една страна.
Живеј го секој ден како да е последен....од друга страна.
Две мисли, два патокази каде секоја индивидуа го одбира својот пат.
Начинот на размислување според мене зависи од повеќе фактори:
- околината во која израснуваме.... беше некој споменал на друг форум "за идеали гинат будали". Балканштината во нас е наметната од општеството во кое сме се родиле. Начинот на удварање, стилот на живеење, мрзливоста како порок, тврдоглавоста како доблест, трудољубивоста, издржливоста, еманципираните фаци- резултат на политиката како дел од нашето секојдневие. Непрекинато сме приморани да слушаме нови теори, нови идеи, нов начин на опстанок, нови бизниси, дури и да ни солат памет нашите квази сезнајковци од диаспората. Сето ова влијае како треба да размислуваш и да се прилагодиш на околината за да можеш да опстанеш. Под оваа цртичка имам една песна/ односно првата строфа
- кој е нашиот врв на задоволство, за што се залагаме, што не исполнува... под оваа црта се подразбира стилот на музика, облека, говор, друштвото кое го одбираме... се премногу битен фактор кој не насочува кон идните замисли, понатамошното планирање кои не градат како посебен лик со абсорбирани замисли и стилови од другите.
- левелот на образованието, бонтонот, културата, дисциплината која ја поседуваме се многу клучен фактор за иградување на карактерот и размислувањата.... во оваа групација спаѓа и спортот, што според мене тежнее да ти бидеш постабилен, поцврст и попринципиелен према општеството. Тоа значи дека твојот карактер и размислување се темели на стабилен лик, на кој може да се довереме во одредена ситуација, кој е способен да ја обави работата и ако сме оставиле лице кај него, тој нема да не изневери.
- емотивниот систем... психичката растроеност, депримираноста, меланхонијата се најнегативните ствари кои ти ја уништуваат самодовербата.
Преку пример : ако дознаеш дека имаш уште 10 дена живот... а ги поседуваш горенаведените емотивни карактеристики, ќе бидеш дупло повеќе уништен, безнадежен.... ќе легнеш во кревет, ќе тажиш, ќе се жалиш, ќе го поминеш и последното време пренајнајпренајлошо. Ако си храбар, полн со енергија, издржлив, и ако имаш замисла и ако оваа вест комплетно не го падни твојот морал, ти ќе ги направиш сите ствари кои до сега не си успеал и барем некој гест по што ќе те памети светот..или да не претерам градот.
Јас така го согледувам начинот на кој луѓето размислуваат.
Saladin бате, реков конфузија бидејќи и двата примери (раѓањето и сетилата) ми изгледаат премногу поврзани... подобро би било: околината или самите ние/ дали околината има влијание на нашите размислувања.
Како мислиш вродени идеи? На пример какви идеи? За што?
Човекот се раѓа со вродени диспозиции, на пример за некои моторни вештини, за интелектуални способности и сл.
Секој човек поседува вродени диспозиции за нешто, е сега дали тие ќе се развијат зависи во каква околина расте единката, дали има услови за тие да се развијат. Имаме вродени диспозиции кои не може да ги промашиме, кои се такадаречам општи, како одењето, преживувањето или пак новороденчето иако е старо само неколку часа тоа ја препознава мајката, ја чувствува...сето тоа е поради тој талог кој се напластувал низ минатите генерации. Да се раѓал човекот како што тврдел Лок - табула раса, без никакво наследство од неговите предци, човештвото немало да мрдне од мртва точка и да дојде до овој степен на развој. Би биле сеуште у камено доба.
Човекот се раѓа со вродени диспозиции, на пример за некои моторни вештини, за интелектуални способности и сл.
Секој човек поседува вродени диспозиции за нешто, е сега дали тие ќе се развијат зависи во каква околина расте единката, дали има услови за тие да се развијат. Имаме вродени диспозиции кои не може да ги промашиме, кои се такадаречам општи, како одењето, преживувањето или пак новороденчето иако е старо само неколку часа тоа ја препознава мајката, ја чувствува...сето тоа е поради тој талог кој се напластувал низ минатите генерации. Да се раѓал човекот како што тврдел Лок - табула раса, без никакво наследство од неговите предци, човештвото немало да мрдне од мртва точка и да дојде до овој степен на развој. Би биле сеуште у камено доба.
Мортидо
Колку што јас се сеќавам Џон Лок беше емпирист, т.е. неговите ставови се дека преку искуството се доаѓа до вистината и тој го презираше рационализмот.
Моето размислување околу ова е дека средината го обликува човековиот мозок. Пример некој кој од мал гледал тепачки, убиства и сл. ќе мисли дека е тоа нормална работа и ќе се прилагоди на таквиот живот. Но од друга страна сметам дека ако точно ги познаваш сите гени на одредено битие ќе можеш точно да го предвидеш секој следен чекор, секоја реакција во одредена ситуација, односно гените се нешто кое околината во која живееме не може да ги промени, но имаат голема улога во животниот тек на една единка.
Колку што јас се сеќавам Џон Лок беше емпирист, т.е. неговите ставови се дека преку искуството се доаѓа до вистината и тој го презираше рационализмот.
Моето размислување околу ова е дека средината го обликува човековиот мозок. Пример некој кој од мал гледал тепачки, убиства и сл. ќе мисли дека е тоа нормална работа и ќе се прилагоди на таквиот живот. Но од друга страна сметам дека ако точно ги познаваш сите гени на одредено битие ќе можеш точно да го предвидеш секој следен чекор, секоја реакција во одредена ситуација, односно гените се нешто кое околината во која живееме не може да ги промени, но имаат голема улога во животниот тек на една единка.
Мал оф топик. Камено време? Многу долга и некомплетна е границата за каменото време. Кој дел го сметаш? Пошто има камено време кога мозокот на човекот еволуира, а има и камено време - неолит.
Мислам дека човекот бидејќи е адаптибилен на почеток се потпира на своите сетила. Еволуцијата тече но сметам барем од последниве 10 000 години човекот не мрднал од мртва точка. Рецимо ако земам временска машина и донесам некое бебе од неолит во модерново време, тоа ќе вклопи и оформи во сосема нормачна личност.
Е сеа прашање што со разумот? Како па тој се вградил во човековиот ум? Затоа што како што Аристотел ги дели живите нешта на растенија, животни и луѓе, (по скала на поседување на трите основни работи: живот, сетила и разум) така и мене ме копка ова прашање.
Е тоа е веќе сосема друго. И тука во голем дел би се сложил ако гледаме тековно на работите.
’’камено време’’ го наведов само како пример за да илустрирам колкава би била разликата доколку човекот не наследува ништо од неговите предци. Еве да нема некои забуни, нека биде реченицата: Не би биле она што сме денес.
Секако дека искуството допринесува човекот побрзо да учи.
Но не сметам дека се рагаме како табула раса,има нешто и до гените,влијае и околината и тоа доста.
Но се си зависи и од самата единка.
Не се согласувам со она погоре дека ако некој цел живот гледа убиства и насилство дека со сигурност и тој ке биде убиец.
Има исклучоци.
Немора да значи.
Резонското размислување го чинат сите овие влијаниа,околината,гените но пред се зависи од нас самите.
Околината најмногу влијае во нашето детство.Но со самото созревање почнуваме малку појасно да ги гледаме работите,почнуваме сами да носиме одлуки и да ги согледуваме последиците од нив.
Како што рече и Мајорот,и мене ми созадава конфузија темава,некако нејасно ми е образложението што уствари различно бара темава.
Се надевам дека напишав свое мислење токму за она што темата бараше.
Но не сметам дека се рагаме како табула раса,има нешто и до гените,влијае и околината и тоа доста.
Но се си зависи и од самата единка.
Не се согласувам со она погоре дека ако некој цел живот гледа убиства и насилство дека со сигурност и тој ке биде убиец.
Има исклучоци.
Немора да значи.
Резонското размислување го чинат сите овие влијаниа,околината,гените но пред се зависи од нас самите.
Околината најмногу влијае во нашето детство.Но со самото созревање почнуваме малку појасно да ги гледаме работите,почнуваме сами да носиме одлуки и да ги согледуваме последиците од нив.
Како што рече и Мајорот,и мене ми созадава конфузија темава,некако нејасно ми е образложението што уствари различно бара темава.
Се надевам дека напишав свое мислење токму за она што темата бараше.
И да доаѓаме на овој свет без идеи, размислувања и искуства факт е дека таа табула раса не ја пишуваме сами, барем не во првите години во животот. Всушност никогаш.
Најпрво за нас ја пишуваат нашите најблиски, мама и тато ни вкоренуваат идеи и начини на размислувања, тие мама и тато се причинителите на нашите искуства.
Низ текот на животот се што правиме пишувајќи ја таблата се однесува на нас но непосредно врзани во синџирите на семејството.
Бебето не доаѓа во прв контакт со светот по неговото раѓање. Ембрионот после шестиот месец на развој веќе прима информации за се што го опкружува преку мајката. Слуша музика и развива осет за истата, слуша различни гласови и звуци . . . некои бебиња се раѓаат а веќе имаат омилена песна за заспивање.
Нема табула раса, па и да има постои како чиста и недопрена, препуштена само на нас многу краток период. Во принцип таблата е наменета за сами да ја пишуваме, да доживуваме и перцепираме ама факт е дека ние како бебе не сме оставени сами на себе, и не одиме сами да си стоплиме млеко и сами да одредиме колку топло ќе го пиеме, и не бираме кого ќе засакаме, ниту што ќе јадеме, гледаме и слушаме, ниту каде ќе одиме на одмор.. сето тоа ни го наметнуваат нашите родители и нашата поблиска околина. Значи некој друг ни ги бира искуствата.
Бебето како бебе може во исто време да е предодредено за развивање на логиката или за музикaлни способности. Е сега што тоа ќе развива не зависи од него, туку од неговите родители. Ако тие на 5 години му донесат некој музички инструмент и го насочуваат кон музиката тоа така ќе се развива и лесно ќе ја засака а во исто време нема ни да биде свесно дека можеби логиката ја сака повеќе.
Најпрво за нас ја пишуваат нашите најблиски, мама и тато ни вкоренуваат идеи и начини на размислувања, тие мама и тато се причинителите на нашите искуства.
Низ текот на животот се што правиме пишувајќи ја таблата се однесува на нас но непосредно врзани во синџирите на семејството.
Бебето не доаѓа во прв контакт со светот по неговото раѓање. Ембрионот после шестиот месец на развој веќе прима информации за се што го опкружува преку мајката. Слуша музика и развива осет за истата, слуша различни гласови и звуци . . . некои бебиња се раѓаат а веќе имаат омилена песна за заспивање.
Нема табула раса, па и да има постои како чиста и недопрена, препуштена само на нас многу краток период. Во принцип таблата е наменета за сами да ја пишуваме, да доживуваме и перцепираме ама факт е дека ние како бебе не сме оставени сами на себе, и не одиме сами да си стоплиме млеко и сами да одредиме колку топло ќе го пиеме, и не бираме кого ќе засакаме, ниту што ќе јадеме, гледаме и слушаме, ниту каде ќе одиме на одмор.. сето тоа ни го наметнуваат нашите родители и нашата поблиска околина. Значи некој друг ни ги бира искуствата.
Бебето како бебе може во исто време да е предодредено за развивање на логиката или за музикaлни способности. Е сега што тоа ќе развива не зависи од него, туку од неговите родители. Ако тие на 5 години му донесат некој музички инструмент и го насочуваат кон музиката тоа така ќе се развива и лесно ќе ја засака а во исто време нема ни да биде свесно дека можеби логиката ја сака повеќе.